Hoa Kỳ siết nhẹ thòng lọng với Campuchia
Gần 50 năm sau khi chính quyền Lon Nol vay nợ của Mỹ, khoản nợ này vẫn chưa được giải quyết. Đại sứ Mỹ tại Campuchia Patrick Murphy vừa qua nói rằng Mỹ mong muốn thấy tiến triển trong việc giải quyết khoản nợ thời chiến hiện đã tăng lên hơn nửa tỷ USD này.
Báo Khmer Times dẫn lời người phát ngôn Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) Sok Eysan cho rằng CPP vẫn xem đây là khoản “nợ bẩn” và Chính phủ Campuchia muốn Mỹ xóa nợ, hoặc chuyển khoản nợ này thành viện trợ nhân đạo.
Sau khi đảo chính Sihanuc, những năm đầu thập niên 1970, Chính phủ Lon Nol do Mỹ chống lưng được Washington cho vay 274 triệu USD. Khoản nợ hiện nay cộng thêm tiền lãi đã lên tới hơn 600 triệu USD (hơn nửa tỷ USD). Đại sứ Murphy cho biết đây là vấn đề nợ mang tính song phương. Chính quyền đương nhiệm chịu trách nhiệm về khoản nợ này theo thông lệ quốc tế. Tôi mong muốn nhìn thấy kết quả, nhưng để giải quyết khoản nợ này, hai bên phải có sự tin tưởng và có quan hệ tốt mới có thể đạt được một số tiến triển”, Murphy nói.
Theo Murphy, Quốc hội Mỹ xem khoản nợ này là một vấn đề nghiêm trọng và đóng một vai trò trong chính sách của họ. Campuchia đang nợ các nước khác nhiều hơn nợ Mỹ. Vì vậy, đây là một vụ phức tạp, nợ Mỹ không nằm trong danh sách ưu tiên giải quyết, song vấn đề này cần có bước tiến triển. Điều quan trọng hiện nay là Campuchia phải thận trọng khi vay nợ thêm để có thể theo đuổi kế hoạch phát triển lâu dài và quản lý tài chính bền vững.
Trong những năm gần đây, Thủ tướng Campuchia Hun Sen lên tiếng chỉ trích việc Mỹ ném bom Campuchia trong những năm 1960 và 1970. Ông Hun Sen đề nghị Tổng thống Mỹ Donald Trump chuyển khoản nợ thời chiến thành khoản viện trợ phát triển cho Campuchia. Trong bài phát biểu trước công chúng năm 2018, ông Hun Sen nói: “Vấn đề là họ dùng rìu để đánh chúng tôi, và rồi yêu cầu chúng tôi trả tiền cho chiếc rìu đẫm máu đó”.
Người phát ngôn CPP Sok Eysan cho biết Chính phủ Campuchia thừa nhận khoản nợ cũ do Chính phủ Lon Nol vay của Mỹ và theo luật thì Campuchia phải hoàn trả khoản vay này. Tuy nhiên, đây vẫn là khoản “nợ bẩn” và nên được xóa bỏ. Ông Sok Eysan nhấn mạnh: “Nói là “nợ bẩn” vì Mỹ cũng là một bên tham chiến, nhưng lại bắt chúng tôi phải trả nợ. Đây không phải là việc làm đúng đắn; Họ dội bom xuống đầu người dân Campuchia và sau đó yêu cầu người dân Campuchia phải trả nợ. Chúng tôi hiểu rằng điều này không công bằng, nhưng chủ nợ không nghĩ như chúng tôi; Với tư cách là người đứng đầu Chính phủ do CPP lãnh đạo, Thủ tướng Hun Sen vẫn kêu gọi Mỹ xóa nợ hoặc chuyển nợ thành khoản viện trợ”.
Bên lề Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan diễn ra ở thủ đô Bangkok (Thái Lan) năm ngoái, ông Hun Sen đã gặp Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev và hai bên đã thảo luận về khoản nợ 1,5 tỷ USD mà Campuchia vay của Liên bang Xô Viết hồi những năm 1980. Ông Kao Kim Hourn, Bộ trưởng trong Chính phủ Hun Sen cho biết Chính phủ Nga đã đồng ý chuyển một phần khoản nợ thành trợ giúp phát triển, song không tiết lộ khoản chuyển đổi đó là bao nhiêu.
Sau vụ việc Cộng hòa Czech tuyên bố xóa nợ cho Campuchia khoản nợ hơn 3 triệu USD mà Chính phủ Campuchia vay hồi những năm 1980, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia Prak Sokhonn năm ngoái cũng đã kêu gọi các chủ nợ của Campuchia xem xét xóa nợ cho nước này như Cộng hòa Czech đã thực hiện.